ปัญหาของผู้นำที่ไม่เคยเป็นผู้ตาม

การได้รับตำแหน่งผู้นำโดยไม่ผ่านประสบการณ์เป็นผู้ตามที่ดีมาก่อน เปรียบเสมือนการได้เป็นกัปตันเรือทั้งที่ไม่เคยออกทะเล ทำให้ขาดความเข้าใจลึกซึ้งในสิ่งที่ทีมต้องการ พบเจอ และต้องเผชิญในแต่ละวัน

เมื่อมองย้อนกลับไปในองค์กรหลายแห่ง เราจะพบภาพที่คุ้นตา: ผู้นำที่ได้รับการแต่งตั้งเพราะความเชี่ยวชาญทางเทคนิค ความอาวุโส หรือเพราะ "เดินอยู่ถูกที่ถูกเวลา" แต่กลับไม่เคยอยู่ในสถานะผู้ตามที่ต้องปฏิบัติตามคำสั่ง เผชิญกับการสื่อสารที่ไม่ชัดเจน หรือเกิดแรงจูงใจจากการนำของผู้อื่น

ช่องว่างแห่งความเข้าใจที่หายไป

ผู้นำที่ไม่เคยเป็นผู้ตามมักมองไม่เห็นปัญหาที่แท้จริงเบื้องหลังความท้าทายในทีม พวกเขาออกคำสั่งโดยไม่เข้าใจว่าคำสั่งนั้นจะถูกตีความอย่างไร หรือมีอุปสรรคใดในการนำไปปฏิบัติ ที่เป็นแบบนั้นก็เพราะการเป็นผู้ตามให้ประสบการณ์ที่ไม่สามารถเรียนรู้ได้จากตำรา:

• การถูกสั่งงานที่มีคำอธิบายไม่ชัดเจน

• ความรู้สึกเมื่อไม่ได้รับการยอมรับในความพยายาม

• ความคับข้องใจเมื่อไม่มีใครรับฟังความคิดเห็น

• ความกดดันเมื่อต้องจัดการกับเป้าหมายที่ไม่สมเหตุสมผล

ทีนี้ ลองพิจารณาผู้จัดการที่เพิ่งได้รับการเลื่อนตำแหน่งจากผู้เชี่ยวชาญทางเทคนิค เขาอาจเชี่ยวชาญในการแก้ปัญหาเฉพาะทาง แต่ไม่เคยอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องรอคนอื่นตัดสินใจ หรือทำงานภายใต้วิสัยทัศน์ที่ไม่ชัดเจน เขาจึงมักออกคำสั่งแบบตรงไปตรงมา โดยไม่รู้ตัวว่าขาดบริบทสำคัญที่ทีมต้องการ

เสียงและการมองเห็นที่ผิดเพี้ยนไป

"การฟังที่ไม่ได้ยิน" เป็นปัญหาใหญ่ของผู้นำกลุ่มนี้ พวกเขามักประเมินสถานการณ์ผิดเพราะไม่เคยสัมผัสประสบการณ์จากมุมมองของผู้ปฏิบัติ ทำให้:

1. ไม่สามารถแยกแยะปัญหาเชิงระบบกับปัญหาเชิงบุคคลได้อย่างถูกต้อง (เมื่อทีมทำงานล่าช้า มักโทษคนแทนที่จะมองหาปัญหาในกระบวนการ)

2. มีแนวโน้มประเมินระยะเวลาทำงานต่ำกว่าความเป็นจริง เพราะไม่เคยรู้ว่าการประสานงานหลายฝ่ายใช้เวลานานเพียงใด

3. สื่อสารแบบ "one-way" โดยไม่สร้างช่องทางให้ทีมสะท้อนกลับ เพราะไม่เคยต้องการการสื่อสารสองทางเมื่อครั้งเป็นผู้ปฏิบัติ

คุณเคยรู้สึกไหมว่ากำลังพูดกับหัวหน้าที่ดูเหมือนฟังแต่ไม่ได้ยินสิ่งที่คุณพยายามสื่อสาร? นั่นอาจเป็นเพราะเขาไม่เคยอยู่ในสถานะที่ต้องทำให้ตัวเองได้รับการรับฟังมาก่อน

ภาวะผู้นำที่ขาดการเติมเต็ม

เมื่อไม่เคยได้รับประสบการณ์เป็นผู้ตาม ผู้นำมักขาด "ความเห็นอกเห็นใจเชิงโครงสร้าง" (structural empathy) หรือความเข้าใจว่าโครงสร้างและระบบส่งผลต่อความรู้สึกและพฤติกรรมของคนอย่างไร พวกเขาจึงมักสร้างวัฒนธรรมที่มีปัญหา เช่น:

• วัฒนธรรมการกล่าวโทษ แทนที่จะเป็นการเรียนรู้

• การคาดหวังความจงรักภักดีแบบไม่มีเงื่อนไข โดยไม่คำนึงถึงการสร้างความไว้วางใจก่อน

• การบริหารแบบควบคุมมากเกินไป เพราะกลัวการสูญเสียอำนาจ

ลองนึกถึงสถานการณ์ที่คุณนำเสนอไอเดียดีๆ แต่หัวหน้ากลับปฏิเสธโดยไม่พิจารณาอย่างจริงจัง คุณรู้สึกอย่างไร? ผู้นำที่เคยเป็นผู้ตามมาก่อนจะเข้าใจความรู้สึกนั้น และระมัดระวังไม่ทำให้ทีมของตนต้องเผชิญกับประสบการณ์เดียวกัน

ความเป็นผู้นำที่แท้จริงไม่ได้เกิดจากการไม่เคยเป็นผู้ตาม แต่เกิดจากการเป็นทั้งผู้นำและผู้ตามที่ยอดเยี่ยม ผู้นำที่เข้าใจบทบาททั้งสองด้านจะสามารถ:

- สร้างวิสัยทัศน์ที่ทุกคนเข้าใจและเห็นคุณค่า

- ให้คำแนะนำที่ชัดเจนพร้อมบริบทที่จำเป็น

- สร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยสำหรับการแสดงความคิดเห็น

- เข้าใจความแตกต่างระหว่างสิ่งที่ "ควรเป็น" กับสิ่งที่ "เป็นไปได้จริง"

คุณล่ะ เคยสังเกตุพฤติกรรมของตัวเองหรือผู้นำรอบตัวที่สะท้อนถึงการขาดประสบการณ์เป็นผู้ตามหรือไม่? และคิดว่าจะปรับปรุงอย่างไรเพื่อเติมเต็มช่องว่างนี้? แชร์ประสบการณ์หรือความคิดเห็นของคุณได้ในคอมเมนต์ได้นะครับ