หลายองค์กรในปัจจุบันให้ความสำคัญกับการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก เพื่อค้นหา Insight สำคัญในการขับเคลื่อนธุรกิจ แต่สิ่งที่ท้าทายคือ จะนำเสนอข้อมูลอย่างไรให้น่าสนใจ เข้าใจง่าย และสามารถจุดประกายความคิดให้ผู้ฟังได้ คำตอบคือ "Data Storytelling" ซึ่งหลายคนมักเข้าใจผิดคิดว่า Data Storytelling คือการทำกราฟสวยๆ หรือ Dashboard ที่ดูดี ทั้งที่จริงๆ แล้วมันคือศาสตร์และศิลป์ในการเล่าเรื่องผ่านข้อมูล
Data Storytelling ไม่ใช่แค่การจัดระเบียบข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบของกราฟหรือแดชบอร์ด แต่เป็นการสื่อสารข้อมูลอย่างมีเป้าหมาย เพื่อให้ผู้ชมเข้าใจและเห็นความสำคัญของ Insight ที่ซ่อนอยู่ในข้อมูล ผ่านการเล่าเรื่องที่สอดคล้องกับบริบทขององค์กรและเป้าหมายของผู้ฟัง
ลองนึกภาพว่า คุณมีข้อมูลชุดหนึ่งที่แสดงถึงพฤติกรรมการซื้อของลูกค้าที่เปลี่ยนแปลงไป เมื่อนำข้อมูลมาทำกราฟ อาจจะได้แผนภูมิแท่งหรือกราฟเส้นที่ดูสวยงาม แต่ถ้าปราศจากการอธิบายที่ชัดเจนว่าข้อมูลนี้สื่ออะไร มีนัยสำคัญอย่างไรต่อธุรกิจ ผู้ฟังอาจจะไม่เข้าใจและไม่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้
ในทางตรงกันข้าม ถ้าเราใช้ Data Storytelling โดยเริ่มต้นจากการอธิบายที่มาที่ไปของข้อมูล บริบทของธุรกิจ สถานการณ์การแข่งขัน แล้วจึงนำเสนอข้อมูลและ Insight ผ่านการเล่าเรื่องที่เชื่อมโยง สอดคล้องกัน พร้อมยกตัวอย่างให้เห็นภาพ เช่น
"จากข้อมูลที่เก็บมา 6 เดือน จะเห็นได้ว่ายอดขายสินค้ากลุ่ม A ของเราลดลง 15% ในขณะที่คู่แข่งมียอดขายเพิ่มขึ้น 10% และเมื่อดูจากกราฟนี้ จะพบว่ากลุ่มลูกค้าอายุ 30-40 ปี ซึ่งเป็นกลุ่มหลักของเรา มีอัตราการซื้อซ้ำลดลงอย่างต่อเนื่องทุกเดือน นั่นแสดงให้เห็นว่าเรากำลังสูญเสียลูกค้ากลุ่มนี้ไป และจำเป็นต้องมีแผนฟื้นฟูความสัมพันธ์โดยเร็ว เพื่อป้องกันไม่ให้ถูกคู่แข่งแย่งลูกค้าไป"
การเล่าเรื่องผ่านข้อมูลเช่นนี้ จะช่วยให้ผู้ฟังมองเห็นความเชื่อมโยงของข้อมูล เข้าใจภาพรวมของสถานการณ์ และตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาที่เกิดขึ้น ซึ่งจะนำไปสู่การตัดสินใจที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากกว่า
นอกจากนี้ Data Storytelling ยังต้องคำนึงถึงรูปแบบการนำเสนอด้วย เช่น การใช้ Infographic ที่เข้าใจง่าย การใช้แผนภาพหรือตัวอย่างประกอบเพื่อให้จินตนาการภาพได้ การใช้ภาพเคลื่อนไหวหรือวิดีโอเพื่อเพิ่มความน่าสนใจ การเรียบเรียงลำดับเนื้อหาให้เข้าใจง่าย ฯลฯ ซึ่งทั้งหมดนี้ไม่ใช่เพียงแค่การตกแต่งให้สวยงาม แต่เป็นการออกแบบเพื่อสื่อสารให้เกิดผลลัพธ์ตามต้องการ
โดยสรุปแล้ว Data Storytelling คือการผสมผสานระหว่างศาสตร์ด้านการวิเคราะห์ข้อมูล และศิลป์ในการเล่าเรื่องและออกแบบการนำเสนอ เป็นทักษะที่สำคัญมากสำหรับนักวิเคราะห์ข้อมูลยุคใหม่ ที่ไม่ใช่แค่คนเก่งแต่เป็นนักสื่อสารที่สามารถถ่ายทอดคุณค่าของข้อมูลออกมาได้อย่างมีพลัง การพัฒนาทักษะ Data Storytelling จึงควรเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาบุคลากรด้านข้อมูลในทุกองค์กร เพื่อปลดล็อกศักยภาพของข้อมูลให้ส่งผลสูงสุดต่อการสร้างมูลค่าให้ธุรกิจอย่างแท้จริง
Comentários